Wat is COI en waarom is het belangrijk voor de gezondheid van honden?

Bij het fokken van honden is genetische diversiteit van groot belang. Een van de belangrijkste meetmethoden om te bepalen hoe genetisch gezond een hond is, is de COI, ofwel de Coefficient of Inbreeding. Maar wat houdt COI precies in, en waarom is het zo cruciaal voor de gezondheid van onze honden?

Wat is COI?

COI, de Coefficient of Inbreeding, is een percentage dat de mate van inteelt in een hond of een lijn aangeeft. Het cijfer geeft aan hoe nauw de ouders van een hond genetisch verwant zijn. Hoe hoger de COI, hoe groter de kans dat dezelfde genen van beide ouders worden doorgegeven aan de nakomelingen.

Een COI van 0% betekent dat er geen gemeenschappelijke voorouders zijn binnen het aantal generaties dat in beschouwing wordt genomen, terwijl een COI van 25% suggereert dat de hond het resultaat is van een broer-zus of ouder-kind kruising. Voor de meeste rassen streven fokkers naar een COI van minder dan 10%, maar dit is afhankelijk van de genetische variatie binnen het ras.

Waarom is COI belangrijk?

Een hoge COI kan leiden tot een verhoogd risico op gezondheidsproblemen. Dit komt omdat inteelt de kans vergroot dat recessieve genenparen, die verantwoordelijk zijn voor erfelijke ziektes, samenkomen in een nakomeling. Hierdoor kan een hond erfelijke aandoeningen ontwikkelen die zijn of haar kwaliteit van leven aanzienlijk verminderen.

Erfelijke aandoeningen zoals hartziektes, heupdysplasie, en neurologische problemen komen vaker voor bij rassen met een hoge COI. Naast deze ziektes kunnen honden met een hoge COI ook een zwakker immuunsysteem hebben, waardoor ze vatbaarder zijn voor infecties en andere gezondheidsproblemen.

COI en de Dobermann

De dobermann is een goed voorbeeld van een ras dat te maken heeft met een ernstig hoog COI. Met een gemiddelde COI van maar liefst 40%, kampt het ras wereldwijd met gezondheidsproblemen, zoals gedilateerde cardiomyopathie (DCM), een ernstige hartaandoening. Door deze hoge mate van inteelt is het moeilijk om gezonde lijnen te behouden zonder genetische diversiteit te vergroten.

Fokkers moeten zich bewust zijn van de COI-waarden van hun honden en proberen deze zo laag mogelijk te houden. Dit kan worden gedaan door zorgvuldig nieuwe bloedlijnen in te brengen via outcross-programma’s of door genetische testen te gebruiken bij het selecteren van fokdieren.

Hoe kun je COI verminderen?

1. Gebruik van genetische testen: Met moderne technologie kunnen fokkers gebruik maken van genetische testen om de mate van verwantschap tussen honden te bepalen. Hiermee kunnen ze voorkomen dat twee genetisch te nauwe honden worden gekruist.
2. Outcross-programma’s: Door nieuwe bloedlijnen van andere rassen of geografisch geïsoleerde populaties in te brengen via outcrosses, kunnen fokkers de genetische diversiteit verhogen. Dit is vooral belangrijk bij rassen met beperkte genetische variatie, zoals de dobermann.
3. Langere generaties bekijken: Het is belangrijk om niet alleen naar de directe ouders van een hond te kijken, maar ook verder terug in de generaties. Hoe verder je in de stamboom kijkt, hoe beter je een beeld krijgt van de genetische variatie binnen een lijn.
4. Samenwerken met andere fokkers: Samenwerking is de sleutel tot succes. Door genetische informatie te delen en samen te werken aan het verlagen van COI binnen een ras, kunnen fokkers gezondere populaties creëren.

Het verschil tussen COI op basis van DNA enstamboom

Bij het berekenen van COI zijn er twee veelgebruikte methoden: op basis van de stamboom en op basis van een DNA-analyse. Hoewel beide methoden nuttig zijn, biedt elke methode verschillende inzichten in de genetische diversiteit van een hond.

COI op basis van de stamboom

Traditioneel wordt COI berekend aan de hand van de stamboom. Dit houdt in dat je kijkt naar de verwantschap tussen de ouders van een hond door de stamboom te analyseren en te zien of er voorouders zijn die in meerdere generaties voorkomen. Dit kan een indicatie geven van de mate van inteelt.

Deze methode kent echter beperkingen:

• Beperkte nauwkeurigheid: Stambomen geven geen volledig beeld van de werkelijke genetische variatie, omdat ze alleen de bekende voorouders meenemen en geen rekening houden met genetische mutaties of onbekende voorouders.
• Generatie-afhankelijk: De nauwkeurigheid van een stamboom-COI hangt af van het aantal generaties dat in beschouwing wordt genomen. Als de stamboom niet diep genoeg gaat, kan verborgen inteelt onopgemerkt blijven.

COI op basis van DNA

Een meer moderne en nauwkeurige methode om COI te meten is via DNA-analyse. In plaats van alleen naar de stamboom te kijken, meet deze methode daadwerkelijk de genetische diversiteit van een hond door duizenden genetische markers te analyseren.

Voordelen van DNA-COI:

• Hogere nauwkeurigheid: DNA-tests geven een exact beeld van de genetische diversiteit en kunnen verborgen inteelt aan het licht brengen die niet zichtbaar is in een stamboom.
• Verborgen inteelt detecteren: Zelfs als honden in een stamboom niet nauw verwant lijken, kan DNA-analyse laten zien dat er toch sprake is van genetische verwantschap die tot uiting kan komen in inteeltproblemen.
• Volledig genetisch inzicht: DNA-analyse biedt een dieper inzicht in de genetische gezondheid van een hond, wat fokkers in staat stelt betere beslissingen te nemen om de COI te verlagen.

Welke methode is beter?

Hoewel stamboom-COI nuttig kan zijn voor een basisanalyse, biedt DNA-COI een veel gedetailleerder en accurater inzicht in de genetische gezondheid van een hond. Voor fokkers die de gezondheid van hun lijnen serieus nemen, is het gebruik van DNA-analyses een onmisbare tool om de inteelt te verminderen en een gezonde populatie te waarborgen.

Conclusie

Het begrijpen en monitoren van COI is van cruciaal belang voor het fokken van gezonde honden. Of je nu de traditionele stamboommethode gebruikt of kiest voor de meer geavanceerde DNA-analyse, het doel blijft hetzelfde: het verminderen van inteelt en het bevorderen van genetische diversiteit. Voor rassen zoals de dobermann, die te maken hebben met ernstige inteeltproblemen, is het essentieel dat fokkers actief werken aan het verlagen van COI door outcross-programma’s en het gebruik van DNA-testen.

Door bewust met COI om te gaan, kunnen we de toekomst van rashonden verbeteren en ervoor zorgen dat ze niet alleen aan de rasstandaard voldoen, maar ook genieten van een gezond en lang leven.